Ông chủ mới của Alibaba

Jonathan Lu đã có được nền tảng phù hợp để điều hành Alibaba nhưng nhân vật quan trọng nhất ở Alibaba vẫn là Jack Ma.

Ai có thể thay thế Jack Ma? Đây là câu hỏi mà dàn lãnh đạo cấp cao của Alibaba Group, công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc về doanh số bán, luôn băn khoăn tìm câu trả lời.

Jack Ma đã lãnh đạo công ty này kể từ khi nó được thành lập vào năm 1999 (Ông là người đồng sáng lập Alibaba). Ông đã tạo nên cuộc thay da đổi thịt ngoạn mục của Alibaba từ một dịch vụ trực tuyến, trở thành một tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ.

Tính đến cuối năm ngoái, Tập đoàn đã có tới 36,7 triệu người đăng ký sử dụng từ hơn 240 triệu quốc gia và vùng lãnh thổ và là nơi trưng bày tới hơn 2,8 triệu cửa hàng của các nhà cung cấp.

Chính vì thế, ông đã khiến nhiều người sửng sốt khi cho biết sẽ rời vị trí CEO vào ngày 10/5 tới. Mặc dù không còn điều hành công việc hằng ngày, nhưng Jack Ma vẫn sẽ giữ chức Chủ tịch và can thiệp vào những quyết định mang tính chiến lược của Tập đoàn.

Việc ông từ nhiệm khi chỉ mới 48 tuổi không khỏi khiến nhiều người thắc mắc, nhất là khi một trong những lý do ông ra đi là “Tôi đã trở nên quá già”. Ông cho rằng những người trẻ tuổi hơn tại Alibaba sẽ có khả năng nắm bắt tốt hơn. Người ông đặt niềm tin chính là Jonathan Lu, nhà điều hành cấp cao 43 tuổi đã có 13 năm làm việc tại Alibaba.

Lu được xem là lựa chọn tốt nhất cho chiếc ghế CEO tại Alibaba. “Ông ấy hiểu rõ văn hóa của Alibaba, có kỹ năng điều hành giỏi và đang phụ trách việc tung ra các phát minh, cải tiến gần đây của Tập đoàn”, Giáo sư Peter Williamson thuộc Đại học Cambridge, nhận xét.

Ngay cả Jack Ma cũng dành cho Lu nhiều lời có cánh. “Jonathan nổi bật ở sự ham học hỏi và khả năng nắm bắt những ý tưởng mới, tài phán đoán, nhận định cũng như sự quyết đoán”, ông nói.

Lu là sự lựa chọn khả dĩ nhất vì ông là nhà điều hành cấp cao duy nhất từng trải qua vị trí lãnh đạo ở mọi bộ phận quan trọng của Tập đoàn. Sau khi lãnh đạo đội ngũ kinh doanh chủ chốt tại Alibaba.com, công ty chuyên về các giao dịch thương mại điện tử giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp của Tập đoàn, ông đã tung ra Alipay, nền tảng hệ thống thanh toán của Alibaba hiện là hệ thống lớn nhất thế giới.

Sau đó, Lu đã nhảy sang điều hành trang web mua sắm trực tuyến Taobao. Trong suốt quá trình ông điều hành, tổng doanh số của Taobao đã tăng gấp 8 lần.

Taobao hiện là bộ phận rất thành công với hơn 500 triệu người sử dụng và là 1 trong 20 trang web được viếng thăm nhiều nhất trên thế giới, theo nghiên cứu của Alibaba. Hiện tại, Lu là Giám đốc Dữ liệu của Tập đoàn, đồng thời phụ trách nền tảng di động Aliyn.

Mặc dù Lu có khả năng điều hành giỏi, nhưng việc chỉ định Lu vào vị trí CEO đã làm dấy lên nhiều dấu hỏi về tương lai của Alibaba.

Alibaba đã có một năm kinh doanh ấn tượng dưới sự lãnh đạo của Jack Ma. Liệu Jonathan Lu có thể giữ vững thành tích này?

Câu hỏi đầu tiên là khi nào Lu sẽ đưa tập đoàn này lên sàn. Gần đây, Alibaba đã đi một số bước để chuẩn bị niêm yết. Năm ngoái, Alibaba đã đưa Alibaba.com rời khỏi sàn chứng khoán Hồng Kông sau khi trả 2,4 tỉ USD để mua lại 27% cổ phần của các nhà đầu tư thiểu số.

Tập đoàn cũng đã ký thỏa thuận với Yahoo!, cổ đông lớn của Alibaba, để mua lại phân nửa trong số 40% cổ phần của Yahoo! với giá 7,1 tỉ USD. Những động thái này sẽ giúp Alibaba gia tăng quyền kiểm soát trước khi tiến hành IPO.

Dự kiến, đây là đợt IPO lớn nhất trong ngành internet thế giới kể từ sau đợt IPO của Facebook. Aliaba sẽ tiến hành IPO vào cuối năm nay hoặc vào đầu năm sau.

Câu hỏi thứ hai là chiến lược Đại Dữ Liệu của Alibaba chính xác là gì và Lu sẽ thực hiện nó như thế nào? Alibaba có lợi thế lớn là Tập đoàn đang chiếm lĩnh thị trường thương mại điện tử lớn nhất thế giới.

Theo China Internet Network Information Center, Trung Quốc có 564 triệu người sử dụng internet tính đến cuối năm 2012, tăng 10% so với năm 2011. Trung Quốc cũng có nhiều người mua sắm qua mạng hơn Mỹ với giá trị các giao dịch bán lẻ trực tuyến dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần lên 360 tỉ USD vào năm 2015, theo tính toán của Boston Consulting Group. Điều này có nghĩa Alibaba đang ngồi trên một kho dữ liệu khổng lồ.

Alibaba có tham vọng rất lớn trong lĩnh vực phân tích và các lĩnh vực có liên quan để khai thác kho dữ liệu. Trong đó, lĩnh vực đầu tiên và hứa hẹn nhất để ứng dụng kho dữ liệu là tài chính: Tập đoàn đang phát triển qua bảo hiểm trực tuyến, chứng khoán hóa và tín dụng vi mô.

Là Giám đốc Dữ liệu, Lu đang nắm trong tay mọi công cụ có liên quan đến các vấn đề này. Nhưng một điều khó hiểu là Tập đoàn cho biết dịch vụ tài chính sẽ là bộ phận duy nhất trong số 25 công ty con của Alibaba sẽ không báo cáo trực tiếp cho Lu.

Và câu hỏi lớn nhất là làm sao Lu có thể không bị lu mờ bởi cái bóng quá lớn của Jack Ma, nhất là khi ông vẫn còn giữ chức Chủ tịch?

Dưới sự điều hành của Jack Ma, Alibaba liên tục tạo ra những con số ấn tượng mặc cho kinh tế khó khăn. Yahoo! tiết lộ năm 2012, lãi ròng của Alibaba tăng 81% lên 484,5 triệu USD, trong khi doanh số bán đã tăng 74% lên 4,08 tỉ USD.

Liệu Lu có thể giúp Alibaba giữ vững thành tích này, thậm chí là vượt qua nó? Và quan trọng hơn là liệu ông có tạo được tiếng nói riêng cho mình trong khi Jack Ma vẫn còn là người đưa ra các quyết định lớn của Tập đoàn?

Theo Jim Tang, chuyên gia phân tích tại Shenyin Wanguo Securities ở Thượng Hải, Lu đã có được nền tảng phù hợp để điều hành Alibaba nhưng “nhân vật quan trọng nhất ở Alibaba vẫn là Jack Ma”.