Bí quyết để vay tiền ngân hàng

Sự thực là ban đầu ngân hàng thậm chí còn không buồn đọc báo cáo tài chính. Họ nhìn vào những thứ khác. 

Nếu từng làm hồ sơ vay vốn, ắt bạn sẽ bất ngờ nếu biết ngân hàng chỉ cần mất vài phút xử lý báo cáo tài chính là đã biết có cho vay hay không. Dù quyết định cuối cùng rõ ràng phải có nhiều phân tích nhiều hơn, nhưng chủ yếu chỉ để hợp thức hóa “mấy phút” kia thôi. Ba câu hỏi họ quan tậm là: (1) Bạn có trả nợ được không?; (2) Bạn có trả nợ không; và (3) Nếu bạn không trả được nợ thì sao?

Sự thật là ngân hàng không “đọc” báo cáo tài chính, ít nhất là ban đầu. Thay vào đó, bộ phận tín dụng sẽ đưa toàn bộ dữ liệu vào một chương trình tính toán các chỉ số dựa trên báo cáo kết quả kinh doanh và bảng cân đối tài sản. Và chính những tỷ số ấy mới là yếu tố quyết định.

Vì thế nếu muốn vay được tiền, bạn phải hiểu được các tỷ số trên, chúng có ý nghĩa gì và làm thế nào để chúng “nhìn đẹp một chút”.

Tỷ số ngân hàng quan tâm nhất là “tỷ số thanh toán tiền mặt” (cash coverage ratio). Tỷ số này tính bằng cách cộng lãi sau thuế với khấu hao (các chi phí phi tiền mặt) rồi chia cho số tiền bạn phải thanh toán hàng năm nếu hồ sơ vay vốn được duyệt.

Theo ông Brett Mansfield, Phó Chủ tịch cao cấp bộ phận khách hàng doanh nghiệp của Union bank, tỷ số này nên từ 1,5 trở lên. Tức là nếu phải thanh toán 20.000USD/năm, dòng tiền ròng ít nhất phải là 30.000USD.

Các nguồn tiền thứ cấp, như thu nhập của vợ/chồng hoặc thu nhập khác của bản thân, có thể được tính tới nếu tính tỷ số thanh toán tiền mặt cho thấy doanh nghiệp không thể tự minh trả nợ. Nếu bạn có các nguồn trên, nên cho ngân hàng biết.

Trước kia bạn xử lý nợ nần thế nào là chỉ báo tốt cho việc sắp tới bạn xử lý ra làm sao. Điểm tín dụng của doanh nghiệp và chính bản thân bạn sẽ ảnh hưởng lớn tới câu hỏi này, nhưng “tỷ lệ nợ trên tài sản ròng” (debt to worth ration) cũng rất quan trọng. Nó cho ngân hàng biết bao nhiêu rủi ro là thuộc về bạn. Nếu tiền của bạn chủ yếu là đi vay, bạn sẽ bị coi là “có rủi ro cao”.

Tỷ số nợ trên tài sản ròng tính rất dễ, chỉ cần lấy tổng nợ chia cho vốn chủ sở hữu là xong.

Union Bank và các ngân hàng khác sẽ muốn thấy tỷ số này không lớn hơn 3 tới 4 lần. Vì thế nếu vốn bạn có 50.000USD, bạn không nên nợ nhiều hơn 150.000 tới 200.000USD.

Ngoài ra, nên cho ngân hàng biết bạn có nợ của bạn bè hay người thân không. Nếu ông bác của bạn đồng ý để bạn trả nợ ngân hàng trước khi trả nợ ông, ngân hàng sẽ coi số tiền bạn nợ bác là vốn chứ không phải là nợ. Nhờ thế mà tỷ số nợ trên tài sàn ròng của bạn có thể cải thiện rất nhiều.

Trong trường hợp xấu nhất, ngân hàng muốn biết có tài sản hữu hình nào có thể thanh lý được để trả nợ hay không. Phần lớn các khoản vay có giá trị dưới 50.000USD đều được bảo đảm bằng tài sản hữu hình với giá trị lớn hơn hoặc bằng giá trị khoản vay.

Ví dụ như tháng trước bạn mua một cái máy giá 75.000USD nhưng giờ ngân hàng chỉ cho bạn vay có 40.000USD thôi. Vì sao lại thế? Nguyên nhân là nếu phải bán, hiếm khi ngân hàng bán được giá gốc. Sau đây là tỷ lệ giữa số tiền bạn vay được với giá trị sổ sách của tài sản:

Khoản phải thu:20-85%

Hàng tồn kho:10-80%

Công cụ – Dụng cụ:10-80%

Bất động sản (nhà ở hoặc cho thuê):50-90%

Tiền mặt/ đầu tư:50-90%

Tài sản đảm bảo của bạn được định giá cao hay thấp là tùy vào chất lượng và tính thanh khoản của chúng. Với khoản phải thu, chất lượng khách hàng của bạn, xếp hạng tín dụng và lịch sử thanh toán của họ sẽ quyết định giá trị tài sản đảm bảo. Với hàng tồn kho lại phụ thuộc vào việc nó là gì, ở đâu, sản xuất được bao lâu rồi và liệu có ai muốn mua không. Tác giả bài viết từng làm việc cho một ngân hàng ăn trái đắng khi doanh nghiệp bất ngờ đóng cửa và tài sản bảo đảm hóa ra toàn hàng hết đát.

Bạn nên chứng minh tài sản đảm bảo của mình có tính thanh khoản cao. Ông Mansfield nói thêm các tỷ số này không “cứng”, tức là nếu tỷ số nợ trên thu nhập ròng có hơi kém một chút mà dòng tiền rất tốt thì cũng không sao.

Quyết định cho vay cuối cùng sẽ tính tới nhiều yếu tố, cả tài chính lẫn phi tài chính, nhưng với ngân hàng, các tỷ số trên là thứ đầu tiên họ quan tâm. Nếu chúng “ổn”, có khi ngân hàng chả buồn đọc thêm gì trong hồ sơ vay vốn của bạn.